Ondernemen in crisistijd

Het is een heftige tijd die we doormaken. In de eerste plaats natuurlijk voor iedereen die ziek is, voor mensen die geliefden moeten verliezen en voor iedereen die in de zorg werkt. Maar ook voor sommige ondernemers zet deze crisis de wereld op z’n kop. Dit artikel gaat over de lessen die ik als ondernemer heb geleerd in de afgelopen weken.

Les 1: Een ondernemer mag ook even niets doen

Je hoort en leest het steeds: een crisis is een kans. Op social media zie je daar allerlei voorbeelden van: ondernemers die geld verdienen aan producten waar nu behoefte aan is, therapeuten die ineens wel op afstand kunnen behandelen en trainers die al hun trainingen online gaan doen. Is het niet betaald, dan wel vrijwillig. Iedereen reageert actief en creatief op deze crisis!

Iedereen?

Ik niet hoor

Tenminste: niet meteen

De eerste week was ik sprakeloos. Ik zag hoe mijn geplande werk en inkomen voor de komende maanden ineens oploste in het niets. Ik was angstig voor het coronavirus, maar ook voor de gevolgen voor de maatschappij, de economie en ons gezin. Ik kon mij totaal niet concentreren op wat ik wilde doen.

Als ik terugblik op die eerste week, realiseer ik mij nu dat dit gewoon bij zo’n crisis hoort. Volgens mij is het zelfs gezond om bewust te voelen wat er nu gebeurt. Als ondernemer mag je ook rouwen om wat er met jou en je bedrijf gebeurt. Je mag de tijd nemen om te beseffen dat dit ongekend is in de recente geschiedenis. Je mag rouwen omdat de toekomst er voor jou nu anders uitziet dan je had gedacht.

Margreet Ridder vertelde me: “Ik zie dit proces als een grote ‘U’ waar ik doorheen ga. Ik ga een keer op het dieptepunt komen en dan weet ik wel weer wat ik moet gaan doen. Maar nu ben ik daar nog niet.” Rouwen doet iedereen op een andere manier en iedereen heeft daarvoor een eigen tijdpad. Laat je dus niet gek maken door wat anderen doen. Je mag best even niets doen.

Les 2: Het belang van een gezonde financiële buffer

Mijn vrouw en ik sparen al een tijdje voor de verbouwing van onze keuken. Een forse investering. En weet je wat bijzonder is: we hebben dat geld gewoon en we hadden die keuken al lang kunnen hebben! Er staat meer dan genoeg geld klaar op een bankrekening. Er is alleen één probleem: die bankrekening heeft een naam: ‘Buffer’. Op deze zakelijke rekening staat genoeg geld om een half jaar lang alle zakelijke- en privékosten te betalen.

In de afgelopen tijd heb ik regelmatig de verleiding gevoeld om dit geld te gebruiken voor het verbouwen van de keuken. Wat ben ik nu blij dat ik daar niet aan toegegeven heb! Toen minister Wiebes zei dat financieel risico bij het zelfstandig ondernemerschap hoort, vielen veel mensen daarover. Ik vind echter dat hij wel een punt had. Je kunt met ‘winst uit onderneming’ niet hetzelfde doen als met je salaris. Als je bijvoorbeeld al langer zelfstandig ondernemer bent en je komt in de problemen op het moment dat je een paar weken geen inkomsten hebt, dan heb je waarschijnlijk geen gezonde onderneming. Of misschien heb je boven je stand geleefd.

Natuurlijk snap ik ook wel dat deze boodschap te ongenuanceerd is. Er zijn bijvoorbeeld ook mensen ongewild zzp-er of zzp-ers die net voor zichzelf begonnen zijn. Voor hen was de boodschap van de minister te kort door de bocht en was de timing ook niet echt empathisch. Tegelijk is dit misschien wel een wake-up-call voor alle ondernemers: begin zo snel mogelijk met het opbouwen van een gezonde buffer! Dat doe je door je omzet te vergroten, je kosten te beperken, en privé minder uit te geven dan er binnen komt.

Les 3: Zet de tering naar de nering

Als je het goed doet als ondernemer, kun je fors meer verdienen dan in loondienst. Ik heb daar ook aan moeten wennen. Maar juist als zelfstandig ondernemer moet je de discipline hebben om (veel) minder uit te geven dan je verdient en de flexibiliteit hebben om je uitgaven aan te passen als de inkomsten tegenvallen. Ondernemen in crisistijd betekent dat je bereid bent de tering naar de nering te zetten.

1. Minder omzet = minder salaris. Mijn salaris is een vast percentage van mijn omzet. Dat percentage heb ik uitgerekend m.b.v. de Profit-First methode. Als ik minder omzet maak, is mijn beschikbare salaris op de salarisrekening dus automatisch ook lager.
2. Structureel geld opzij zetten. Zodra mijn salaris op mijn privérekening gestort wordt, maak ik een vast bedrag over naar een spaarrekening. Op die manier kom ik minder in de verleiding om dit uit te geven. Uiteraard heb ik dat tijdens deze crisis even stopgezet.
3. Bezuinigen als dat moet. Omdat wij als gezin onze uitgaven goed bijhouden, weten we precies waarop we nu kunnen bezuinigen. Omdat we niet weten hoe lang deze crisisperiode duurt, hebben we meteen een bezuinigingsplan gemaakt voor de komende maanden.

Les 4: Focus op je waarden, je visie en je missie

Ergens in de tweede crisisweek realiseerde ik mij dat mijn waarden onveranderd zijn. Mijn kernwaarden zijn: verantwoordelijkheid, ontwikkeling, resultaat, aandacht en dankbaarheid. Ook in deze omstandigheden kan ik leven volgens mijn waarden. Bijvoorbeeld in mijn gezin en in de kerk waar ik lid van ben. Mijn missie om deskundigen het trainersvak te leren, blijft gewoon bestaan. Ondernemen in crisistijd betekent dat mijn missie hetzelfde blijft, alleen de omstandigheden en de middelen veranderen. Ik leer nu veel over online trainen, maar dat betekent niet dat alles ineens anders moet. Nieuwe ideeën zijn leuk, maar ik beoordeel steeds of ze passen bij mijn waarden, visie en missie.