Hoe stop je iemand die veel en lang praat?

Je kent ze vast wel: deelnemers die ruim de tijd nemen om over hun ervaringen te vertellen, die overal een mening over hebben en die naast jouw model graag nog drie andere modellen willen uitleggen aan de groep. Interactie maakt een training levendig. Maar wat doe je met iemand die veel en lang praat?

Het zijn meestal aardige trainers die dit aan mij vragen. Respectvolle mensen die geleerd hebben om anderen uit te laten praten en die liever niet al te dominant willen zijn.

Meestal gaat het al mis bij het voorstelrondje. Je hebt 30 minuten gepland en één van de deelnemers neemt gewoon een kwartier voor zichzelf! Je komt dan klem te zitten. Want aan de ene kant wil je vriendelijk blijven voor zo’n deelnemer, maar tegelijkertijd wil je ook dat er nog tijd voor de andere deelnemers overblijft. Je gaat je waarschijnlijk ergeren aan zo’n deelnemer: Hoe bestaat het dat ie dat zelf niet door heeft! en je gaat je misschien ergeren aan jezelf: Nu moet ik eigenlijk ingrijpen, maar waarom durf ik dat niet!

Eigenlijk is er op zo’n moment maar één persoon die geniet. Dat is de veelspreker zelf. Ik zag pas een filmpje waarin werd uitgelegd waarom over jezelf praten mensen zo’n fijn gevoel geeft. Toen snapte ik meteen waarom ik trainer ben geworden. ;-)

Er zijn twee sleutels voor de oplossing van dit probleem. Die sleutels werken het beste als je ze tegelijk gebruikt. Het zijn mindset en technieken.

Sleutel 1: Mindset – anders kijken en denken

Ik geef je een aantal zaken om eens over na te denken. Je zult merken dat er door deze gedachten ruimte komt om anders te kijken naar iemand die veel en lang praat. Dat ‘anders kijken’ kan je vervolgens weer de mogelijkheid geven om ook ‘anders te voelen’ en ‘anders te doen’.

Herken de veelspreker in jezelf

Misschien zit jij wel net zo in elkaar als die veelspreker in je groep. Veel trainers houden er ook wel van om hun verhaal te vertellen. Of misschien zou je het stiekem willen, maar doe je het niet, geremd door alle sociale regels die je geleerd hebt. Als je daar even bij stil staat en dit gedrag of verlangen ook herkent bij jezelf, dan zul je merken dat je milder wordt over die deelnemer. Er ontstaat ruimte om die deelnemer te zien als een mens zoals jij.

Zou het ook onvermogen kunnen zijn?

Ieder mens heeft meerdere of mindere mate het vermogen om het eigen gedrag te sturen. Misschien is de zelfsturing bij deze veelspreker wat minder ontwikkeld. Misschien is het iemand die gewoon alles moet zeggen wat er boven komt. Misschien is het iemand met een gebrek aan reflectievermogen die dus niet kan inschatten wat het effect is van te veel of te lang praten. Natuurlijk is dat irritant, maar een handicap is iets anders dan bewuste onwil.

Wat leuk, een betrokken deelnemer!

Sommige deelnemers die veel en lang het woord nemen doen dit uit betrokkenheid. Ze zijn enthousiast en ze zien gelijk allemaal dwarsverbanden en willen dat meteen weer delen. Je moet er toch niet aan denken dat je een groep mensen traint die met een trouwe-honden-blik stilzwijgend alles slikt wat jij over hen uitstort? Als je dat graag wil, geef je trainingen dan liever voor de spiegel.

Herken de behoeften van de veelspreker

Iemand die veel en lang praat heeft dit soms als karaktertrek, maar soms zit er ook een heel specifieke behoefte achter. Iemand heeft bijvoorbeeld net een nare situatie meegemaakt die gelinkt is aan de training en wil dit heel graag delen. Misschien heeft deze deelnemer tijdelijk wat meer ruimte nodig, om daarna weer mee te kunnen doen met de training.

Zie je ook de behoefte van de rest van de groep?

Andere deelnemers kunnen ongeduldig worden bij iemand die veel en lang praat. Zeker bij een beginnende groep zullen ze van jou als trainer leiderschap verwachten. Als je niet goed durft in te grijpen, kan het jou helpen dat je dit in het algemeen belang toch doet. Die andere deelnemers zitten te wachten tot je eindelijk eens ingrijpt! Je bent misschien wat onaardig tegen die ene deelnemer, maar daardoor juist aardig voor de rest.

Kijk ook eens naar het ontwerp van je training

Misschien heb je wel veel te weinig ruimte ingebouwd voor interactie. Als je jouw training helemaal volgepropt hebt met presentaties, dan kun je de stress al gaan voelen bij één deelnemer die misschien maar 30 seconden aan het woord is. Misschien moet je wel wat inhoud schrappen zodat er ook meer rust en ruimte komt voor interactie. Misschien kun je wel werkvormen inzetten waarbij de deelnemers in kleine groepjes over hun ervaringen praten. En waarom zou je bij sommige interactieve opdrachten in subgroepen niet gewoon een tijdslimiet met timer gebruiken?

Sleutel 2: Technieken

Bij de volgende technieken ga ik er van uit dat je met een redelijk neutraal gevoel, in het belang van de groep, iemand die veel en lang praat gaat stoppen. Dat zou je als volgt kunnen doen:

1. Geef een non-verbaal signaal

Door een non-verbaal signaal te geven, laat je merken dat je wilt stoppen met luisteren en het woord wil nemen. Bijvoorbeeld één van deze technieken of een combinatie van deze technieken:

• Een keer diep ademhalen en daarna je adem inhouden
• Voorover buigen en je handen stevig op je knieën leggen
• Je hand optillen in een soort ‘let op’ gebaar ( het stop-teken van een verkeersregelaar maar dan op halve kracht)
• Gaan staan
• Een stap naar voren zetten

2. Kondig je onderbreking aan

Je maakt onderbreken makkelijker als je aankondigt dat je dit gaat doen. Dit is niet noodzakelijk, maar het kan soms helpen:

• “Wacht even…”
• “Nu zeg je iets heel interessants….”
• “Ik wil/ga je nu even onderbreken…”

3. Geef een samenvatting

Samenvattingen zijn zo ongelooflijk nuttig. Met een samenvatting laat je merken dat je de bijdrage van de deelnemer gehoord en begrepen hebt. Op een respectvolle manier kun je weer de regie nemen in het groepsgesprek.

4. Maak een bruggetje naar…

Normaal gesproken laat je na een samenvatting een stilte vallen, maar bij een veelspreker kun je dat beter niet doen. Dan gebruik je de samenvatting meteen als aanloop om een bruggetje te slaan.

• Maak een bruggetje naar de andere deelnemers: “…en ik ben benieuwd hoe (…) hierover denkt!”
• Maak een bruggetje naar wat je zelf wilde vertellen: “… en dat geeft mij meteen de gelegenheid om te vertellen dat…” “… nu je dat gezegd hebt, wil ik er meteen aan toevoegen dat…”

En wat nu als dit allemaal niet werkt?

Geef feedback

Als gewone onderbrekingen niet werken en de veelspreker steeds weer aan het woord komt, dan ontstaat er een patroon en daar kun je feedback op geven. “Ik merk dat jij zo enthousiast en betrokken bent dat je heel veel wil vertellen. Dat waardeer ik, alleen doe ik de rest van de groep dan tekort want die komen er niet meer tussen. Ik zal dus af en toe iemand anders het woord geven, ook al zie ik dat jij heel graag wat wil vertellen. Oké?”

Dit was mijn feedback bij een deelnemer in een training. Hij schoot meteen in de lach en vertelde dat dit altijd zijn probleem is en dat het helemaal prima was dat ik hem even stopte. Ook feedback geven is spannend en soms kun je het misschien beter even in de pauze doen. Maar ook daarvoor geldt: je doet het in het belang van de hele groep.

Veel succes met jouw veelsprekers!