Van Deskundige naar Trainer

De stap van deskundige naar trainer is niet altijd gemakkelijk. Wat heeft een deskundige nodig om een goede trainer te worden? Op deze pagina lees je daar meer over.

Ben jij deskundig op jouw vakgebied en wil je je ontwikkelen tot trainer? Kijk dan eens rond op deze site. Ben je op zoek naar een opleiding, dan is dit misschien iets voor jou: train-de-trainercursus

De deskundige mag het ons leren…

Je herkent het vast wel. De beste IT-er moet uitleggen hoe het softwarepakket werkt. De meest succesvolle verkoper gaat z’n collega’s trainen en de meest ervaren verpleegkundige traint collega-verpleegkundigen. Logisch toch? Of gaat er dan iets heel erg mis?

Achter deze keuze zit de gedachte dat iemand die ergens veel van weet, dit ook het beste kan uitleggen. Helaas is dat niet zo. Sterker nog: experts kost het gemiddeld zelfs meer moeite iets uit te leggen dan mensen die minder expertise hebben.

Hoe komt dat nu? En wat moet jij doen als je de stap van deskundige naar trainer wilt maken?

1. De deskundige weet niet wat hij weet – De noodzaak van bewuste bekwaamheid

Een deskundige heeft veel zogenaamde ‘taciete kennis’. Kennis en vaardigheden die ooit bewust verworven zijn, maar nu zo vanzelfsprekend zijn, dat je ze bijna niet opmerkt. Daarvoor wordt ook wel de term ‘onbewust bekwaam’ gebruikt.

Als je de stap van deskundige naar trainer hebt gemaakt, herken je dat wel. Je vindt veel zaken zo logisch, dat je vergeet ze uit te leggen of te benoemen. Hierdoor mis je gemakkelijk de aansluiting met de mensen die door jou getraind worden.

De deskundige moet als het ware weer de omgekeerde weg bewandelen. De weg van deskundige naar trainer is een weg van bewustwording en reflectie hoe je zelf ooit hebt geleerd. Een goede trainer is zich bewust van alles wat hij hij of zij geleerd heeft en de volgorde waarin dat gegaan is.

2. De hoge dosering van deskundigen – De noodzaak van gedoseerd trainen.

Als deskundige weet je veel over jouw vakgebied. En wellicht vertel je er enthousiast over. Veel deskundigen hebben dan ook moeite met doseren van kennis. Bij de voorbereiding van je training loop je al vast. Je hebt stapels boeken, en zoveel ideeën: wat moet je kiezen? En bij de uitvoering heb je het gevoel dat je tijd te kort komt. Je gedraagt je onbewust alsof je jouw deelnemers in één dag alles wilt leren waar jij tien jaar over hebt gedaan.

Een deskundige moet dus kennis leren doseren. Wat is op dit moment relevant, en wat komt later? Wat is de kern van mijn boodschap, en wat is franje? Wat is haalbaar in de beperkte tijd die ik heb? Less is more. Een goede trainer is in staat om keuzes te maken uit de leerstof, en zichzelf in het spreken te beheersen.

3. Vertellen is nog geen trainen – De noodzaak van didactiek

Deskundigen ervaren nogal eens frustratie omdat de mensen die ze trainen niet snappen wat ze uitgelegd hebben, en niet uitvoeren wat ze gezegd hebben. Herken je dat? En als er dan vragen komen, dan denk je bij jezelf: dat heb ik toch net gezegd?

Trainen of les geven is echter een vak apart. Naast vakkennis heb je ook didactische kennis nodig. Er zijn veel manieren om leerstof over te dragen, waarvan vertellen één van de minst effectieve vormen is. Het is volstrekt logisch dat mensen van alles vergeten, en het is volstrekt logisch dat deelnemers in een training niet toepassen wat ze wel onthouden hebben. Als trainer weet je hoe je de kans op toepassing zo groot mogelijk kunt maken.

Veel deskundigen vertellen me dat ze soms het puntje van hun tong moeten afbijten om te voorkomen dat ze uren aan het woord zijn. Dat laatste is overigens niet alleen voor de cursisten vermoeiend, ook de trainer houdt dit niet lang vol. 

Als deskundige heb je didactische kennis en didactische vaardigheden nodig. Alleen als je weet hoe mensen leren, en als je weet op welke manieren je kennis en vaardigheden het beste kunt overdragen, zul je ook echt iets bereiken.

Ben jij een deskundige die trainer wil worden?

De conclusie is dat je als deskundige een goede trainer kunt worden, maar dit zal zeker niet vanzelf gaan. Je leert een nieuw vak! En alleen als je het trainersvak onder de knie krijgt, kun je jouw expertise succesvol overdragen aan anderen. Meer informatie over de train-de-trainerscursus van Bridge2learn vind je hier.