Enthousiast en leergierig ging ik naar een tweedaagse training. Teleurgesteld ging ik twee dagen later weer naar huis. Wat ik hoopte te leren heb ik niet gekregen.
In dit artikel vertel ik iets over deze teleurstelling en vertel ik waarom ik daardoor nog krachtiger ben gaan geloven in mijn missie. In een volgend artikel zal ik concreet benoemen wat er mis ging in deze training en hoe jij dat kunt voorkomen.
Een grote teleurstelling
Soms ga ik naar congressen, workshops of seminars. Ik laat me dan graag inspireren. Ik ontmoet nieuwe mensen en ik krijg ideeën voor mijn persoonlijke ontwikkeling of de ontwikkeling van mijn bedrijf. Van een congres, workshop of seminar verwacht ik kennis en inspiratie, meer niet.
Als ik zeker weet dat ik iets wil leren, dan investeer ik in een cursus of training. Want van een cursus of training verwacht ik dat ik ga oefenen. Ik verwacht dat ik leer hoe ik iets in de praktijk kan toepassen. Die verwachting had ik ook bij de training die ik recent volgde. Ik heb het boek dat bij de methode hoort vooraf gelezen en me ruim van te voren aangemeld. Het was een fors bedrag, maar ik wist zeker dat ik wilde leren werken met deze methode.
Helaas… Deze training was niet meer dan een lange presentatie afgewisseld met wat momenten waarop de trainer ons de methode liet ervaren. Die presentaties voegden voor mij weinig toe, want ik had het boek al gelezen. De momenten waarop we de methode mochten ondergaan, waren leuk en nuttig. Ze duurden soms wat lang en ik popelde om zelf te gaan oefenen. Dat heb ik slechts twee keer vijftien minuten kunnen doen in twee dagen tijd. Dat was omdat ik er zelf om vroeg. Er zijn deelnemers die helemaal niet geoefend hebben.
Ik hoorde de deelnemers aan het einde letterlijk zeggen dat ze de trainer bewonderden en dat ze zelf nog niet wisten of- en hoe ze hiermee in hun eigen praktijk aan de slag konden gaan. In de methode, waar de training over ging, wordt juist gewaarschuwd voor zulke projecties van deelnemers “Wat een geweldige trainer! Wat doet ze dat knap!”. Want zulke uitspraken worden meteen gevolgd door: “Ik zou dat niet zo kunnen hoor!” en “Voordat ik dit ga proberen, moet ik er eerst meer over leren.” Door zulke projecties wordt de kans op gedragsverandering bij de deelnemers alleen maar kleiner.
Misschien komt bij jou nu de vraag boven of ik dit ook met de trainer besproken heb. Goeie vraag! Ik heb haar in de training gevraagd of ik mijn reflectie en feedback via een e-mail mocht sturen. Ik heb zorgvuldig onder woorden gebracht waarom ik teleurgesteld was. Mijn missie is niet om trainers af te branden, dus ik heb ook negen praktische suggesties beschreven om het leerrendement van deze training te verbeteren. Gratis uitgebreid advies dus. Op dit alles kreeg ik slechts de volgende reactie:
“Dank voor je uitgebreide reflectie. Heb het met aandacht gelezen; dank voor je betrokkenheid. De […]trainingen hebben een internationaal format, ontwikkeld door […]. Wij hebben ruimte om op onze manier te trainen, en hebben kaders waarbinnen deze ruimte zit. Dat is altijd een beetje stoeien. Het spijt me dat je teleurgesteld bent over de training en hoop dat je er ondanks dat toch voldoende uit hebt kunnen halen. Met vriendelijke groet, […]”
Mijn missie is groter dan deze ene training, dus dat laat ik verder los.
Wat is een training?
Op de eerste dag van iedere train-de-trainercursus van Bridge2learn is mijn boodschap aan de trainers:
“The purpose of training is people getting impressed by themselves, instead of being overwhelmed by the trainer.” (Bob Pike)
Trainers die een show geven en bewondering oogsten, gedragen zich als circusartiesten. De deelnemers gaan diep onder de indruk naar huis, maar zullen het zelf nooit gaan doen. Bij een circusvoorstelling is dat uiteraard prima. Daar kom je ook niet voor. Bij een korte lezing of presentatie tijdens een congres is dat ook geen probleem, want de deelnemers kunnen er daarna voor kiezen zich verder in dit onderwerp te verdiepen. Maar bij een training kom je om iets te leren toepassen.
Ik realiseer mij dat ik een helder beeld heb van hoe bepaalde ‘leerbijeenkomsten’ eruit zien. Dit zijn mijn verwachtingen:
- Presentatie / lezing: Een audio-visueel verhaal van een deskundige met als doel de deelnemers meer kennis over een onderwerp te geven of te inspireren of motiveren.
- Training: Eén of meer bijeenkomsten waarin kennis en vaardigheden worden overgedragen en geoefend zodat mensen na de training gaan toepassen wat ze geleerd hebben.
- Cursus: In principe hetzelfde als een training, maar er ligt vaak een inhoudelijk kader onder. Bijvoorbeeld een bepaalde methode die de deelnemers leren.
- Workshop: Hetzelfde als een training, maar dan met een kleiner doel in één bijeenkomst.
Klopt dit ook met hoe jij dit ziet? Laat het even weten onder dit artikel en voeg gerust nog andere ‘leerbijeenkomsten’ toe. Ik zal dat gebruiken om hier later nog een uitgebreider artikel over te schrijven.
Dit is wat mij drijft bij het opleiden van trainers
In de reflectie die op deze training volgde werd voor mij steeds duidelijker wat mij drijft. Deze training heeft me niet gebracht wat ik zocht, maar de bijvangst is mooi. Ik voel het tot in iedere vezel van mijn lijf: hier wil ik verandering in brengen!
Ik geloof in ‘Dienend Trainerschap’. Niet de trainer staat centraal, maar het leerproces van de deelnemers. Een trainer is in staat om mensen te helpen hun doelen te bereiken en kan zichzelf daarbij overbodig maken. Er is niets mis met applaus, want mensen hebben inspirerende voorbeelden nodig. Het mooiste van een training is wanneer jij uiteindelijk als trainer langs de zijlijn staat en applaus geeft aan de deelnemer die echt iets kan toepassen.
Trainen is een vak
Trainen is een vak met een wetenschappelijke basis. Je hebt hiervoor kennis van didactiek (hoe je het beste onderwijs geeft) nodig en kennis van psychologie. Iemand die een goed verhaal kan vertellen, is niet automatisch een goede trainer. Natuurlijk is het heel fijn als je duidelijk, eenvoudig en inspirerend kunt presenteren. Dat is een onderdeel van het trainersvak. Maar in een training is dit maar een klein onderdeel van je werk. De rest van de tijd zijn de deelnemers aan het werk. Ik wil dan ook dat er duidelijker onderscheid wordt gemaakt tussen trainingen en presentaties, kennissessies, bewustwordingsbijeenkomsten en andere leerbijeenkomsten.
Kennis en bewustwording leiden niet tot gedragsverandering
Een trainer doet z’n werk goed als je de deelnemers helpt om na de training toe te passen wat ze geleerd hebben. Kennis, bewustwording, motivatie en inspiratie zijn mooie bouwstenen voor een training. Maar het is een illusie dat de deelnemers er daarna ook wat mee gaan doen! Dat zal slechts voor een enkeling gelden. Daarom vind ik het ook zo belangrijk dat trainers gedragsdoelen ontwerpen bij hun trainingen. Daarom vind ik ook dat trainers glashelder moeten zijn over wat je nu eigenlijk echt gaat leren toepassen in een training.
Opdrachtgevers mogen concrete resultaten verwachten van een training
Opdrachtgevers mogen verwachten dat ze na een training resultaat zien. Opdrachtgevers mogen verwachten dat een trainer kritisch meedenkt over de vraag of een training wel de juiste oplossing is voor het doel dat ze willen bereiken. Het probleem van de trainingsreflex kunnen we alleen maar oplossen als trainers en opdrachtgevers dit samen bestrijden.
Deelnemers: kijk verder dan de kwaliteit van de lunch
Met deze oproep ga ik ver buiten mijn cirkel van invloed, maar ik wil het toch kwijt. “Deelnemers: kijk verder dan de kwaliteit van de lunch, de vriendelijkheid en vakinhoudelijke deskundigheid van de trainer of de leuke werkvormen. Prima als je daarvan geniet, maar beoordeel een training ook door te kijken of je na afloop kunt toepassen wat je geleerd hebt. Neem, als je een cursus of training volgt, geen genoegen met alleen kennisoverdracht. Zelfs niet als dat inspirerend was!”
Kennis is nog geen wijsheid
Kennis kun je tegenwoordig overal halen. Kennis die niet werkelijk begrepen wordt en die niet wordt toegepast, is waardeloos en kweekt waterhoofden. Hoofd, hart en handen dienen in balans te zijn. Trainers van de toekomst zijn mensen die hun deelnemers niet alleen kennis bieden, maar hen ook helpen om die kennis echt te begrijpen en toe te passen. Ook in mijn persoonlijk leven merk ik steeds meer dat ware wijsheid is gelegen in ‘handelen met verstand en gevoel’.
Binnenkort schrijf ik een volgend artikel waarin ik de concrete tips zal noemen die ik deze trainer gegeven heb. Ze zijn namelijk in vrijwel iedere training toepasbaar dus misschien kun jij hier ook je voordeel mee doen.
Goed om weer bij stil te staan. Ik moet zelf ook uitkijken voor het willen pochen met kennis. Het gaat om de deelnemers, niet om het applaus dat ik ontvang. Ben wel erg benieuwd geworden naar het volgende artikel… Om nog een variant toe te voegen… tegenwoordig zie ik ook “Masterclass”, “programma” en “webinar” voorbij komen.
Gaaf om te horen over deze ervaring Arie! Wel zuur dat je dat twee dagen kost, maar ik ben blij dat je er zo nog wel iets mee doet! Ik bewonder je blijvende aanmoediging om trainen te laten draaien om gedragsverandering in de praktijk, een boodschap die ik inmiddels elke training communiceer en mezelf ook scherp houdt om alle dingen die daar niet aan bijdragen heel kritisch te overwegen.
Ik weet dat je dat doet Jan en dat waardeer ik (naast een rijtje andere mooie dingen) in jou. Met elkaar kunnen we laten zien dat een training echt verschil kan maken.
Wat is een opleiding? En wat is het verschil tussen opleiding en training?
Dank alvast voor het boeiende artikel. Oefenen is zo belangrijk en vooral dan mensen succeservaringen laten hebben.
Dag Leandra, het antwoord op die vraag vind je in dit artikel: https://www.train-de-trainer.com/verschil-tussen-training-workshop-en-cursus/