Het verschil tussen training en coaching

Na afloop van een kennismakingsworkshop voor de trainersopleiding kwam een vrouw naar me toe. Ze bedankte me en zei: “Ik snap nu dat ik eigenlijk geen trainer, maar teamcoach wil worden. Ik moet dus naar een andere opleiding zoeken.”

Zelfs in gesprekken met trainers en coaches merk ik dat het verschil tussen training en (team)coaching niet voor iedereen duidelijk is. Daarom wil ik met deze inspiratiesnack een poging wagen om duidelijkheid te geven. De belangrijkste informatie heb ik samengevat in een handig A4-tje.

De overeenkomst tussen trainen en coachen is dat ze allebei gedragsverandering als doel hebben. Alleen de aanpak om dat doel te bereiken is anders.

De definitie van trainen is: mensen laten oefenen. Een trainer biedt kennis en vaardigheden aan en laat de deelnemers daarmee oefenen. Het doel is dat ze die kennis en vaardigheden daarna toepassen in de praktijk.

De definitie van coachen volgens de NOBCO: “Coaching is een gestructureerd en doelgericht proces, waarbij de coach op interactieve wijze de coachee of het team aanzet tot effectief gedrag door: bewustwording en persoonlijke groei, het vergroten van zelfvertrouwen en het exploreren, ontwikkelen en toepassen van eigen mogelijkheden.”

Heel simpel zou je het verschil zo kunnen samenvatten: een trainer biedt meestal nieuwe kennis en vaardigheden aan en laat daarmee oefenen. Een coach is meestal juist terughoudend met het geven van informatie of advies. Een coach werkt vooral met ‘wat er al aanwezig is’ in de coachee of in de groep. Coaching bestaat voor een groot deel uit gesprekken, terwijl training uit meerdere opéénvolgende werkvormen bestaat. Zie hiervoor ook de opbouw van De Trainingsachtbaan.

In een training is de route naar het gewenste gedrag in grote lijnen al duidelijk. Die route loopt via de kennis en vaardigheden en de oefenvormen die de trainer aanbiedt. Een trainer heeft hier van te voren goed over nagedacht en een didactisch verantwoord trainingsplan gemaakt.

In coaching is dat anders. Hoewel een coachingsgesprek vaak wel via bepaalde fasen verloopt, is de inhoud van die gesprekken open. De coach helpt de coachee bijvoorbeeld bij het kiezen van het gewenste doel en samen bepalen ze de route die nodig is om dat doel te bereiken. De coach ondersteunt de coachee daarbij.

Een trainer gedraagt zich doorgaans iets directiever dan een coach. Beide bieden structuur aan, maar de trainer doet dat vooral door een goed programma te bieden en de coach door vragen te stellen en het gesprek te structureren.

Waarom kan het schadelijk zijn als je deze verschillen niet kent? Beide instrumenten worden soms verkeerd gebruikt. Een voorbeeld: Het heeft geen enkele zin om een gefuseerd team waar de samenwerking stroef verloopt een training ‘samenwerken’ te geven. Die kennis en vaardigheden om samen te werken hebben ze al. Ze hebben waarschijnlijk teamcoaching nodig. En andersom: het heeft weinig zin om een medewerker te coachen in het voeren van lastige gesprekken als deze medewerker de basale gesprekstechnieken nog niet beheerst. Dan is er eerst een training nodig.

Een training is nuttig als er kennis en vaardigheden geleerd moeten worden. Coaching is nuttig wanneer de benodigde kennis en vaardigheden aanwezig zijn, maar het nieuwe gedrag toch niet lukt. Of als de coachee nog niet precies weet wat er moet veranderen en hoe dat het beste aangepakt kan worden. Beide instrumenten zet je dus in verschillende situaties in.

De werkelijkheid is niet zo zwart-wit. Tijdens een coachingsgesprek kan duidelijk worden dat de coachee eigenlijk nog bepaalde vaardigheden mist. En tijdens een training kan duidelijk worden dat de deelnemer het nieuwe gedrag wel beheerst, maar nog niet durft toe te passen.

De kracht van trainen én coachen
Het mooiste is natuurlijk als je kracht van beide instrumenten kunt samenvoegen. Tijdens een training kan het handig zijn om soms even te coachen. Bijvoorbeeld als de deelnemer aan het einde van de training een implementatieplan opstelt. Of als je merkt dat de deelnemer iets niet durft. Het is wel belangrijk dat je een rolwisseling van trainer naar coach zorgvuldig doet. Ik heb wel eens meegemaakt dat een trainer onaangekondigd in de coach-rol stapte en heel persoonlijke vragen aan een deelnemer stelde in de groep. Dat werd door de deelnemer als erg ongemakkelijk ervaren.

Leertrajecten waarin je training en coaching als aparte activiteiten combineert kunnen heel krachtig zijn. In trainingen leren de deelnemers de benodigde kennis en vaardigheden. In coachingsgesprekken krijgen ze persoonlijke begeleiding om de vertaalslag naar hun werk te maken. Dat werkt bijvoorbeeld heel goed in leiderschap- leefstijl- of timemanagementtrainingen.

Meer leren?
Wil je coach worden en getraind worden in bewezen effectieve coachingsmethodes? Dan kan ik je van harte de trainingen van Sergio van der Pluijm en zijn bureau Bewezen Effect aanbevelen.

Wil je trainer worden? Dan ben je welkom in de trainersopleiding.